پتروشیمی نوری، پیشرو در تحول دیجیتال

دکتر حمید رجایی: بیش از 50 سامانه ی دیجیتالی در مجموعه پتروشیمی نوری بصورت فعال وجود دارد/تمامی فرآیندهای سازمان در قالب 85 شناسنامه و 350 شاخص عملکردی تدوین شده است که تمامی آن از طریق سامانه های موجود و داشبورد مدیریتی بصورت یکپارچه و دیجیتالی رصد و کنترل می گردد.
به گزارش روابط عمومی پتروشیمی نوری، دکتر حمید رجایی رئیس امور توسعه محصول، فناوری و نوآوری این شرکت، درباره فعالیت های گسترده این مجموعه در حوزه ی دیجیتال گفت: شرکت پتروشیمی نوری بعنوان شرکتی پیشرو در حوزه های فناوری و نوآوری با علم به این موضوع که هر تحول بنیادین با تغییرات تدریجی و تکاملی شروع می گردد، از سالیان گذشته حرکت هایی در مسیر تحول دیجیتال برداشته، و در حال حاضر با دارا بودن بیش از 50 سامانه ی فعال در مجموعه (مدیریت تکنولوژی، سامانه توسعه یافته مدیریت دانش، سیستم جامع نگهداری و تعمیرات، بهینه سازی تولید محصولات، مدیریت انرژی، کنترل تولید،...)، و تعریف 85 فرایند بهمراه مشخص نمودن شاخص های فرایندی، تمامی فعالیت های سازمان را از طریق سامانه های موجود و داشبورد مدیریتی بصورت یکپارچه و دیجیتالی رصد و کنترل می نماید.
رئیس امور توسعه محصول، فناوری و نوآوری شرکت پتروشیمی نوری در تشریح انقلاب صنعتی چهارم یا همان تحول دیجیتال افزود: تحول دیجیتال یا انقلاب صنعتی چهارم کلیدواژه ایست که این روزها درمورد آن بسیار می شنویم و تاثیر آن تقریبا در تمامی عرصه های بازار و صنعت غیر قابل انکار می باشد. به عبارت دیگر امروزه سازمان ها در معرض یک داروینیسم و یا سونامی دیجیتال می باشند و سازمان هایی در این عصر نجات خواهند یافت که آمادگی بازآفرینی ساختار و تطبیق با الزامات فناورانه ی روز را داشته باشند.
وی خاطر نشان کرد: در این میان بایستی به تفاوت واژه هایی مانند Digitization (تبدیل داده های آنالوگ به دیجیتال)، Digitalization (انجام سریع تر و راحت تر فعالیت ها با استفاده از داده های دیجیتال بدلیل در دسترس بودن)، و Digital Transformation (تحول دیجیتال به معنی ایجاد یک تحول بنیادین در ساختار یک سازمان، از تفکر تا عملکرد، با محوریت فناوری های تحول آفرین) توجه ویژه ای نمود که بعضاً در مباحثی که امروزه در کشور و در این حوزه مطرح می گردد، بطور صحیح در جایگاه خود مورد استفاده قرار نمی گیرد.
ایشان در واقع تحول دیجیتال را بر خلاف دو واژه ی ابتدایی، فرایندی بالا به پایین دانست و بیان داشت: در این نوع نگرش، دیدگاه سازمان و مدیران ارشد تغییر می کند و تمام ابعاد سازمان را با استفاده از فناوری های تحول آفرین مانند هوش مصنوعی، رباتیک، همزاد دیجیتال (Digital Twins)، یادگیری ماشین (Machin learning)، اینترنت اشیاء (IOT)، واقعیت مجازی و افزوده (AR & VR)، بلاکچین،... دستخوش تغییرات بنیادین می سازد.
دکتر حمید رجایی با اشاره به اینکه امروزه شرکت های بزرگ پتروشیمیایی، نفت و گاز، و انرژی دنیا مانند BASF، SABIC، Sinopec، Shell، BP ، ENI ، LukOil ... با همکاری شرکت های بزرگ فناوری اطلاعات مانند هوواوی، مایکروسافت، بیکرهیوز، گوگل، یاندکس، .... پروژه های متعددی در حوزه ی تحول دیجیتال را اجرایی نموده اند گفت: این شرکت ها با آگاهی به اهمیت موضوع و با تحلیل داده های فراوان و ارزشمندی که در این پروسه به ثبت رسیده توانسته اند بهره وری، سودآوری، و ایمنی را افزایش، و همچنین میزان آلایندگی، و هزینه های مرتبط با تعمیر و نگهداری را با پیش بینی رفتار تجهیزات کاهش داده، موفقیت و افزایش توان رقابت پذیری خود را در بازار های جهانی تضمین نمایند.
رئیس امور توسعه محصول، فناوری و نوآوری شرکت پتروشیمی نوری در ادامه عنوان داشت: در همین راستا، امور توسعه محصول، فناوری و نوآوری شرکت پتروشیمی نوری از 4 سال گذشته درخصوص موضوع مهم و روز دنیا، با عنوان تحول دیجیتال تحقیقات گسترده ای انجام داده، و سمینارهای متعددی را با دعوت از اساتید داخلی و بین المللی در سطح مدیران شرکت، شرکت های پتروشیمی منطقه ویژه اقتصادی پارس، و همینطور مدیران ارشد هلدینگ خلیج فارس برگزار نموده است که منجر به تعریف و انجام پروژه های هدفمند در این حوزه شده که مختصراً به پاره ای از آنها اشاره می شود:
- تدوین نقشه راه تحول دیجیتال پتروشیمی نوری:
هدف اصلی از اجرای این پروژه ساماندهی مسیر شرکت پتروشیمی نوری به سمت تحول دیجیتال می باشد. با توجه به نقش و اهمیت تحول دیجیتال در عملیات صنعتی و غیرصنعتی، بسیار کلیدی است تا فرصت های نوآوری دیجیتال در سازمان شناسایی شوند و با توجه به اهداف، برنامه ها و منابع در دسترس، محل شروع تحول دیجیتال مشخص شود، و در ادامه چطور به یک مجموعه صنعتی هوشمند تبدیل گردد. پتروشیمی نوری در چشم انداز خود تلاش دارد تا به سازمانی سرآمد تبدیل شود، و با توجه به نقش و جایگاه فناوری های دیجیتال در آینده صنعت پتروشیمی، یکی از ابعاد اصلی کارامدی و سرامدی موضوع تحول دیجیتال خواهد بود. بعلاوه، تحول دیجیتال می تواند به شدت به جلوگیری از هدررفت منابع نیز کمک نماید. نقشه راه تحول دیجیتال کمک خواهد کرد تا پتروشیمی نوری به اهداف کلان خود از جمله کاهش تأثیرات نامطلوب زیست محیطی و ارتقای بهره وری نزدیک شود. همچنین موجب ارتقای ایمنی و بهداشت نیز خواهد شد. ضمن اینکه با کاهش هزینه های عملیاتی می توان انتظار داشت سودآوری شرکت نیز افزایش یابد. همچنین اتوماسیون و یکپارچگی فرایندها و همچنین ارتقای راندمان تولید، کاهش هدررفت خوراک و انرژی و ارتقای قابلیت اطمینان تجهیزات از جمله موارد استراتژیکی هستند که تحول دیجیتال نقش کلیدی در دستیابی به آن ها خواهد داشت.
- پیاده‌سازی تحول دیجیتال بر روی داده های نرم افزار مدیریت انرژی مجموعه پتروشیمی نوری:
پیاده سازی تحول دیجیتال با رهبری امور توسعه محصول، فناوری و نوآوری، بر روی داده های نرم افزار مدیریت انرژی شرکت پتروشیمی نوری با اهداف زیر در دست انجام می باشد که تاکنون حدود 20% پیشرفت داشته است:
1- بررسی قابلیت اطمینان داده‌های ثبت شده انرژی در کلیه واحدهای مجتمع پتروشیمی نوری که با استفاده از برنامه نویسی و هوش مصنوعی جهت فیلتر کردن داده ها و تولید داده های قابل اعتماد انجام خواهد شد
2- آنالیز حساسیت المان‌های انرژی و شناسایی شاخص‌های کارایی کلیدی
3- تهیه الگوریتم پیش‌بینی مصرف انرژی بهینه در سطح واحد
4- شناسایی و پیش‌بینی رفتار اجزای معیوب در چرخه انرژی مجتمع
در این پروژه تلاش می‌شود تا با معرفی راهکار پویای بهینه‌سازی مصرف انرژی و شناسایی اجزای بحرانی، بتوان مصرف ویژه انرژی را به نحو محسوسی کاهش داد. تجربیات مشابه نشان داده است که با پیاده‌سازی استراتژی مناسب در مدیریت هوشمند انرژی می‌توان هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم را بین 2 تا 10 درصد کاهش داد که در مجتمع پتروشیمی نوری که یک مگاپلنت می باشد بسیار قابل توجه خواهد بود. هدف فازهای بعدی این پروژه، استفاده از هوش مصنوعی جهت بهینه سازی فرایند مجتمع پتروشیمی نوری، و استفاده از اپلیکیشن های توسعه یافته در بستر گوشی های هوشمند بمنظور ارائه ی واقعیت مجازی جهت رصد و کنترل سیستم ها در لحظه خواهد بود.
بعلاوه، با انجام پروژه ی تحلیل اگزرژی (کیفیت انرژی) که قابلیت بهبود در سیستم های انرژی را نمایان می سازد، کد نویسی در نرم افزار متلب، و استفاده از داده های موجود و الگوریتم های بهینه سازی، واحد های پتروشیمی نوری از نظر مصرف انرژی مورد تحلیل قرار گرفتند و علاوه بر ارائه پیشنهاداتی مبنی بر کاهش مصرف انرژی، در برخی موارد میزان هدر رفت محصولات با ارزش نیز کاهش یافت که منجر به سودآوری بالایی میگردد.
- مدیریت بهای تمام شده با مدیریت منابع و کاهش هرینه های عملیاتی:
در شرکت های بزرگ که سالانه هزینه های بالایی جهت تجهیزات و دارایی ها صرف میگردد، یکی از شروط اصلی پیشرفت و موفقیت در گرو مدیریت درست و موثر دارایی های آن شرکت میباشد. بنابراین روش متفاوت و جامعی با عنوان مدیریت دارایی های فیزیکی Physical Asset Management (PAM) معرفی گردیده است که یک روش سیستماتیک برای مدیریت دارایی ها از زمان طراحی مفهومی تا اسقاط دارایی را پوشش میدهد. مدیریت دارایی های فیزیکی به معنی استفاده از دارایی ها به جهت تولید ارزش برای یک سازمان بوده، و به سازمان کمک میکند تا تهدید ها/چالش ها را شناسایی، و برای مقابله و مدیریت آن برنامه ریزی نماید. یکی از ملزومات اساسی استقرار سیستم مدیریت دارایی های فیزیکی، سیستم مدیریت تعمیرات کامپیوتری Computerized Maintenance Management System (CMMS) میباشد تا بتوان حجم عظیم داده های مرتبط با دارایی ها را ثبت و مدیریت نمود.
شرکت پتروشیمی نوری از سال 1382 استفاده از نسخه CMMS را در دستور کار خود قرار داده و از سال 1398 نسخه بروز و پیشرفته IPCMS را در سازمان استقرار داد که قابلیت دریافت داده های فراوان را داشته که می تواند در مدیریت نگهداری و تعمیرات کمک شایانی نماید. در همین راستا امور توسعه محصول، فناوری و نوآوری شرکت پتروشیمی نوری، در حال مطالعه و بررسی طرحی است تا با استفاده از تحلیل داده های بزرگ (Big Data) و هوش مصنوعی عملکرد تجهیزات را بصورت هوشمند پایش نموده، و نگهداری و تعمیرات پیش گویانه (Predictive Maintenance) را که از بروز ترین فناوری های پایش وضعیت می باشد را اعمال نمود.
همچنین، با استفاده از کد نویسی در نرم افزار متلب و درنظر گرفتن داده های موجود سیستم آنتی سرژ یکی از کمپرسورها، شبیه سازی منحنی مشخصه، و سیستم آنتی سرژ آن با همکاری شرکتی دانش بنیان انجام پذیرفت که امکان مشاهده ی نتایج تغییرات را قبل از اعمال در واقعیت، در شبیه ساز فراهم می سازد، و در نتیجه نفرات با دید بازتر و اطلاعات بیشتری می توانند به کنترل سیستم موجود بپردازند.
دکتر حمید رجایی در پایان با بیان اینکه هنوز با وجود همه ی این اقدامات و تجارب ارزشمند ، مجموعه خود را در ابتدای این راه موفقیت آمیزمی بیند گفت: امیدواریم در آینده ی نزدیک با تلاش ، پژوهش و به روز آوری اطلاعات به صورت مستمر ، همگام با شرکت های پیشرفته دنیا ، به سمت چشم انداز ترسیم شده ی خود حرکت کنیم و قله های این مسیر را یکی پس از دیگری فتح نماییم.